De voors en tegens van hét meest besproken vervoermiddel op het schoolplein: de fatbike.
Fatbike voor je kind kopen – of niet?
HET FATBIKE-DILEMMA
Dik succes
Dat de fatbike zo populair is in de Hollandse polder, is gezien de ontstaansgeschiedenis best bijzonder. Ga maar na: ze zijn in de jaren 80 ontworpen om de wildernis van Alaska te kunnen trotseren.
Hoe ze dan 40 jaar later zijn overgewaaid naar ons aangeharkte kikkerlandje?
Zie daar het resultaat van uitgekiende marketing en - vooral - technologische vernieuwingen. Want dankzij ultralichte frames, (bijna) lekbestendige banden, extra vering en hippe designs evolueerde de nichefiets in een geliefde allrounder. De helmplicht voor snorfietsen in 2023 deed de rest: sindsdien zijn de fatbikes niet aan te slepen.
Concrete verkoopcijfers van deze ‘zware jongens’ zijn er weliswaar niet – ze worden geschaard onder de e-bikes – maar vaststaat dat de interesse in fatbikes een ongekende groei doorgemaakt heeft de laatste jaren.
- Marina (41) uit Den Haag
‘Mijn dochter Evi (15) kon haar vrienden op e-bikes niet meer bijhouden en kwam vaak te laat op school. Met de fatbike is dat geen probleem meer.’
De jeugd fietst er dus mee weg, maar waarom eigenlijk?
ANWB fietsexpert Wouter Duijndam: ‘Door de dikke banden en de buddyseat is het net een snorfiets, maar zonder verplichtingen*. Daarnaast ziet ie er leuk uit en heel belangrijk: het lijkt betaalbaar.’
Een aantrekkelijke prijs helpt veel jongeren – en hun ouders – over de koopdrempel. Helaas zitten achter goedkope fatbikes vaak ondernemers en fabrikanten die illegaal handelen en zo allerlei heffingen en belastingen omzeilen. Dit zorgt voor oneerlijke concurrentie met de producenten en leveranciers die zich wèl aan de regels houden.
Het voor een dubbeltje op de eerste rang willen zitten heeft nog een keerzijde. Veel fietsenmakers repareren geen goedkope fatbikes. Ze staan niet achter de kwaliteit ervan en trekken er letterlijk hun handen vanaf. En blijf je als koopjesjager dus zitten met een goedkope, maar waardeloze fatbike.
Geen rijbewijs nodig.
Geen kenteken nodig.
Geen helmplicht.
Geen verplichte aansprakelijkheidsverzekering (WA).
Geen minimumleeftijd.
* Voor een fatbike gelden dezelfde regels als voor een e-bike. Dus:
Maar er is nóg een reden waarom jongeren massaal op de fatbike springen: opvoeren is een koud kunstje. En daar wringt precies de schoen.
Illegaal motorvoertuig
Een elektrische fiets – en dus ook een fatbike – mag trapondersteuning hebben tot 25 km/u. Maar in de praktijk blijkt dat opvoeren tot snelheden van 45 km/u bij veel modellen met een paar drukken op de knop geregeld is.
Oeps.
Want eenmaal opgevoerd is het geen e-bike meer. Het is dan een illegaal motorvoertuig dat niet de openbare weg op mag. Dit geldt ook als het motorvermogen hoger is dan 250 watt nominaal of wanneer de gashendel ondersteunt boven de 6 km/u.
‘De verkeersveiligheid komt dan in het gedrang,’ weet ANWB-verkeersdeskundige Stefan Westerman. ‘Jonge kinderen rijden dan feitelijk op een niet-goedgekeurde brommer. Zonder helm, rijbewijs en verzekering. Dat is vragen om problemen.’
En die problemen zijn er. In verschillende soorten en maten.
- Patrick (51) uit Den Haag
‘Legaal of niet: ik vind de fatbike te gevaarlijk in het drukke verkeer. Zeker voor mijn relatief onervaren dochter van 12.’
Boeteregen
Gesnapt met een opgevoerde of illegale fatbike? Dan krijg je een boete.
Bobby Markus, woordvoerder landelijke politie: ‘Die prent bedraagt € 310. Bij nog een keer bingo, volgt wederom een boete van € 310 en nemen we de fiets in beslag. Ook voor onverzekerd rijden en rijden zonder rijbewijs krijg je flinke bonnen.’
12 fatbikes, 13 ongelukken
Het aantal ongelukken met fatbikes neemt toe. Vaak is dit een éénzijdig ongeval, waarbij het niet geregistreerd is of het om opgevoerde of illegale fatbikes gaat. Duijndam: ‘Piepjonge bestuurders van 10 à 11 jaar hebben door het vermogen en gewicht alle moeite om de fatbike in bedwang te houden. Ze onderschatten gevaren in het verkeer en rijden roekelozer.’
We adviseren ouders daarom goed na te denken over de veiligheid van hun kind in het verkeer.
Brokken is dokken
Als je (kind) met een opgevoerde fatbike een ongeluk veroorzaakt, dekt je aansprakelijkheids-verzekering de schade niet. Zeker bij letselschade kan dit – los van het menselijk leed – je heel veel geld kosten. Helemaal omdat je bij een ongeluk met een motorvoertuig niet meer extra wettelijk beschermd bent.
‘Legale’ fietsers zijn dat wel. De bestuurder van het motorvoertuig is hierbij in ieder geval voor 50% aansprakelijk bij een ongeval met een fietser, tenzij er sprake is van overmacht. Ook al is er geen sprake van schuld.
- Stefan Westerman, verkeersdeskundige van de ANWB
‘De ANWB vindt de hoge snelheden van alle opgevoerde e-bikes onverantwoord. We moeten dan ook voorkomen dat deze illegale voertuigen de weg op komen. Het publiek informeren over wat wel en niet mag helpt daarbij.’
Veilig fietsen op een fatbike?
Hippe fietshelmen (waar je mee gezien mag worden) →
Het succes heeft dus een keerzijde. Volgens Westerman hebben ouders hierin een verantwoordelijkheid: ‘Zij kopen vaak zonder het te beseffen een fatbike die niet aan de regels voldoet. Het is daarom belangrijk dat ouders weten wat wel en niet toegestaan is.
Er is dus nogal wat te doen over de fatbike. En dat blijft voorlopig zo.
- Irma (51) uit Rijswijk
‘Wij vinden onze zoon Joep (12) te jong voor zo’n snelle fatbike. Al is-ie legaal. Hij schat het verkeer nog niet goed in en is snel afgeleid. Bovendien is een gewone fiets beter voor zijn conditie.’
Duijndam: ‘Helaas zijn er in de praktijk veel (online) cowboys die hun documentatie en framestickers vervalsen. Die voertuigen moeten echt uit de handel.’
Meer weten? Hier lees je precies hoe je een goede fatbike herkent →
Fatbike kopen? ANWB fietsexpert Duijndam geeft tips waarop je moet letten:
Vraag de verkoper om conformiteitsdocumenten. Die tonen aan of de fatbike voldoet aan de Europese norm voor elektrische fietsen (EN-15194).
Bestel liever bij een gerenommeerd merk dan zomaar online. Deze gebruiken kwalitatief goede onderdelen, focussen zich op een volwassen doelgroep en nemen maatregelen tegen opvoeren.
Let op de herkomst. Veel goedkope fatbikes zijn vaak van slechte kwaliteit.
Kijk kritisch naar de prijs. Denk aan € 1.500 voor een Chinese fatbike waar de juiste heffingen voor afgedragen zijn en minimaal € 2.500 voor een kwalitatief goede fatbike.
Legaal vs illegaal
Extreme kans op diefstal
Ook het dievengilde fietst weg met de fatbike. Letterlijk. Hierdoor is onder meer de ANWB voorlopig gestopt met het verzekeren van fatbikes.
Elias van Hees, woordvoerder van het Verbond van Verzekeraars: ‘Fatbikes zijn vanwege hun kostbaarheid vooral gewild onder rondtrekkende bendes. Exacte cijfers houden we niet bij, maar om fatbikes (en andere e-bikes) verzekerbaar te houden, moet het aantal diefstallen omlaag gaan. In maart zijn verzekeraars daarom de campagne gestart STAAT-E-LEKKER.’
Je fiets beter beveiligen tegen diefstal? →
Fatbike-diefstal voorkomen?
Beveilig ‘em met een (door ANWB best getest) fietsslot →
- Dennis (49) uit De Kwakel
‘Door mijn werk bij de ANWB Wegenwacht wist ik goed waar ik op moest letten bij de aankoop. Die kennis heeft zich uitbetaald: mijn dochter Lynn (13) gebruikt de legale fatbike dagelijks en is er erg blij mee. Enige minpunt is dat-ie nauwelijks te verzekeren is.’
ANWB: beter handhaven en informeren
ANWB-verkeersdeskundige Stefan Westerman: ‘De ANWB vindt de hoge snelheden van alle opgevoerde e-bikes onverantwoord. Daarom zeggen wij tegen de overheid: ga meer handhaven. Want boetes en inbeslagnames maken dit soort voertuigen veel onaantrekkelijker.
Maar nog belangrijker is om te voorkomen dat deze illegale voertuigen de weg op komen. Het publiek informeren over wat wel en niet mag helpt daarbij.’
Lees hier het volledige standpunt van de ANWB →
Fatbikefabrikanten in actie
Brekr, Phatfour, Doppio en Knaap. Deze fatbikefabrikanten zijn het zat om als goeden onder de kwaden te lijden. Daarom proberen ze om samen het opvoeren van fatbikes tegen te gaan.
Belangrijkste punt: het boycotten van verkooppunten van fietsen wanneer die zich niet houden aan de wettelijke regels.
Inspectie Leefomgeving en Transport
Waar de politie opgevoerde fatbikes van de weg plukt, haalt de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) ze uit de handel. Zo nam het ILT afgelopen juli 6.000 Chinese fatbikes in beslag en legden ze vorig jaar forse dwangsommen op aan aanbieders van opgevoerde fatbikes.
Politiecontroles
‘Sinds februari van dit jaar hebben wij 247 nieuwe rollentestbanken’, vertelt politiewoordvoerder Bobby Markus. ‘Hiermee kunnen wij elke elektrische fiets controleren. Op snelheid en of ze aan de wetgeving voldoen. Gezien de ontwikkelingen in het verkeer en wijzigingen in de wetgeving was het hier hoog tijd voor.’
Anti-opvoercampagne overheid
Op 5 september lanceert de overheid een campagne die zowel ouders als jongeren wijst op de regels en gevaren van een opgevoerde elektrische fiets.
Langetermijndoel, zo laat Liz Zoetekouw, woordvoerder Water en Verkeersveiligheid, weten: ervoor zorgen dat de bestuurders en hun ouders het normaal vinden om e-bikes niet op te voeren.
Kabinet: ten aanval
In maart van dit jaar kwam het kabinet met een ‘breed aanvalsplan’ om opgevoerde elektrische fietsen aan te pakken. Het verbod op opvoersetjes is daar onderdeel van, net als een landelijke bewustwordingscampagne (zie onder).
Ondanks een meerderheid in de Tweede Kamer is een invoering van een leeftijdsgrens voor alleen fatbikes voorlopig juridisch niet haalbaar, zonder dat het voor alle e-bikes zou gelden. Daarmee zou een groep van ongeveer 32.000 leerlingen benadeeld worden. Leerlingen die lange afstanden moeten afleggen naar school en voor wie het openbaar vervoer geen alternatief is.
Verschillende (overheids)organisaties gaan de strijd aan met de ‘rommelbrommers’.
Wat speelt er wie wil wat?
Fatbike op een kruispunt van veranderingen?
- Stefan Westerman, verkeersdeskundige van de ANWB
‘We adviseren ouders goed na te denken over de veiligheid van hun kind in het verkeer.’
Gepubliceerd op 29-08-2024 | Laatste update op 02-09-2024
Tekst: Marc Erwich | Beeld: ANWB
Hier moet je op letten.
Tips voor het kopen van een schoolfiets
Bekijk de tips
Over (hoge) kosten, diefstal & veiligheid + de best getest e-bike van 2024.
Het e-bike-dilemma
E-bike kopen of niet?
Lees meer
Naar boven
HET FATBIKE-DILEMMA
De voors en tegens van hét meest besproken vervoermiddel op het schoolplein: de fatbike.
Fatbike voor je kind kopen – of niet?
Veilig fietsen op een fatbike?
Hippe fietshelmen (waar je mee gezien mag worden) →
Fatbike-diefstal voorkomen?
Beveilig ‘em met een (door ANWB best getest) fietsslot →
Dik succes
Dat de fatbike zo populair is in de Hollandse polder, is gezien de ontstaansgeschiedenis best bijzonder. Ga maar na: ze zijn in de jaren 80 ontworpen om de wildernis van Alaska te kunnen trotseren.
Hoe ze dan 40 jaar later zijn overgewaaid naar ons aangeharkte kikkerlandje?
Zie daar het resultaat van uitgekiende marketing en - vooral - technologische vernieuwingen. Want dankzij ultralichte frames, (bijna) lekbestendige banden, extra vering en hippe designs evolueerde de nichefiets in een geliefde allrounder. De helmplicht voor snorfietsen in 2023 deed de rest: sindsdien zijn de fatbikes niet aan te slepen.
Concrete verkoopcijfers van deze ‘zware jongens’ zijn er weliswaar niet – ze worden geschaard onder de e-bikes – maar vaststaat dat de interesse in fatbikes een ongekende groei doorgemaakt heeft de laatste jaren.
- Marina (41) uit Den Haag
‘Mijn dochter Evi (15) kon haar vrienden op e-bikes niet meer bijhouden en kwam vaak te laat op school. Met de fatbike is dat geen probleem meer.’
De jeugd fietst er dus mee weg, maar waarom eigenlijk?
ANWB fietsexpert Wouter Duijndam: ‘Door de dikke banden en de buddyseat is het net een snorfiets, maar zonder verplichtingen*. Daarnaast ziet ie er leuk uit en heel belangrijk: het lijkt betaalbaar.’
Een aantrekkelijke prijs helpt veel jongeren – en hun ouders – over de koopdrempel. Helaas zitten achter goedkope fatbikes vaak ondernemers en fabrikanten die illegaal handelen en zo allerlei heffingen en belastingen omzeilen. Dit zorgt voor oneerlijke concurrentie met de producenten en leveranciers die zich wèl aan de regels houden.
Het voor een dubbeltje op de eerste rang willen zitten heeft nog een keerzijde. Veel fietsenmakers repareren geen goedkope fatbikes. Ze staan niet achter de kwaliteit ervan en trekken er letterlijk hun handen vanaf. En blijf je als koopjesjager dus zitten met een goedkope, maar waardeloze fatbike.
Geen rijbewijs nodig.
Geen kenteken nodig.
Geen helmplicht.
Geen verplichte aansprakelijkheidsverzekering (WA).
Geen minimumleeftijd.
* Voor een fatbike gelden dezelfde regels als voor een e-bike. Dus:
Maar er is nóg een reden waarom jongeren massaal op de fatbike springen: opvoeren is een koud kunstje. En daar wringt precies de schoen.
Illegaal motorvoertuig
Een elektrische fiets – en dus ook een fatbike – mag trapondersteuning hebben tot 25 km/u. Maar in de praktijk blijkt dat opvoeren tot snelheden van 45 km/u bij veel modellen met een paar drukken op de knop geregeld is.
Oeps.
Want eenmaal opgevoerd is het geen e-bike meer. Het is dan een illegaal motorvoertuig dat niet de openbare weg op mag. Dit geldt ook als het motorvermogen hoger is dan 250 watt nominaal of wanneer de gashendel ondersteunt boven de 6 km/u.
‘De verkeersveiligheid komt dan in het gedrang,’ weet ANWB-verkeersdeskundige Stefan Westerman. ‘Jonge kinderen rijden dan feitelijk op een niet-goedgekeurde brommer. Zonder helm, rijbewijs en verzekering. Dat is vragen om problemen.’
En die problemen zijn er. In verschillende soorten en maten.
- Patrick (51) uit Den Haag
‘Legaal of niet: ik vind de fatbike te gevaarlijk in het drukke verkeer. Zeker voor mijn relatief onervaren dochter van 12.’
Welk rijbewijs
Gesnapt met een opgevoerde of illegale fatbike? Dan krijg je een boete.
Bobby Markus, woordvoerder landelijke politie: ‘Die prent bedraagt € 310. Bij nog een keer bingo, volgt wederom een boete van € 310 en nemen we de fiets in beslag. Ook voor onverzekerd rijden en rijden zonder rijbewijs krijg je flinke bonnen.’
12 fatbikes, 13 ongelukken
Het aantal ongelukken met fatbikes neemt toe. Vaak is dit een éénzijdig ongeval, waarbij het niet geregistreerd is of het om opgevoerde of illegale fatbikes gaat. Duijndam: ‘Piepjonge bestuurders van 10 à 11 jaar hebben door het vermogen en gewicht alle moeite om de fatbike in bedwang te houden. Ze onderschatten gevaren in het verkeer en rijden roekelozer.’
We adviseren ouders daarom goed na te denken over de veiligheid van hun kind in het verkeer.
Brokken is dokken
Als je (kind) met een opgevoerde fatbike een ongeluk veroorzaakt, dekt je aansprakelijkheids-verzekering de schade niet. Zeker bij letselschade kan dit – los van het menselijk leed – je heel veel geld kosten. Helemaal omdat je bij een ongeluk met een motorvoertuig niet meer extra wettelijk beschermd bent.
‘Legale’ fietsers zijn dat wel. De bestuurder van het motorvoertuig is hierbij in ieder geval voor 50% aansprakelijk bij een ongeval met een fietser, tenzij er sprake is van overmacht. Ook al is er geen sprake van schuld.
- Stefan Westerman, verkeersdeskundige van de ANWB
‘De ANWB vindt de hoge snelheden van alle opgevoerde e-bikes onverantwoord. We moeten dan ook voorkomen dat deze illegale voertuigen de weg op komen. Het publiek informeren over wat wel en niet mag helpt daarbij.’
Het succes heeft dus een keerzijde. Volgens Westerman hebben ouders hierin een verantwoordelijkheid: ‘Zij kopen vaak zonder het te beseffen een fatbike die niet aan de regels voldoet. Het is daarom belangrijk dat ouders weten wat wel en niet toegestaan is.
Er is dus nogal wat te doen over de fatbike. En dat blijft voorlopig zo.
- Irma (51) uit Rijswijk
‘Wij vinden onze zoon Joep (12) te jong voor zo’n snelle fatbike. Al is-ie legaal. Hij schat het verkeer nog niet goed in en is snel afgeleid. Bovendien is een gewone fiets beter voor zijn conditie.’
Duijndam: ‘Helaas zijn er in de praktijk veel (online) cowboys die hun documentatie en framestickers vervalsen. Die voertuigen moeten echt uit de handel.’
Meer weten? Hier lees je precies hoe je een goede fatbike herkent →
Fatbike kopen? ANWB fietsexpert Duijndam geeft tips waarop je moet letten:
Vraag de verkoper om conformiteitsdocumenten. Die tonen aan of de fatbike voldoet aan de Europese norm voor elektrische fietsen (EN-15194).
Bestel liever bij een gerenommeerd merk dan zomaar online. Deze gebruiken kwalitatief goede onderdelen, focussen zich op een volwassen doelgroep en nemen maatregelen tegen opvoeren.
Let op de herkomst. Veel goedkope fatbikes zijn vaak van slechte kwaliteit.
Kijk kritisch naar de prijs. Denk aan € 1.500 voor een Chinese fatbike waar de juiste heffingen voor afgedragen zijn en minimaal € 2.500 voor een kwalitatief goede fatbike.
Legaal vs illegaal
Extreme kans op diefstal
Ook het dievengilde fietst weg met de fatbike. Letterlijk. Hierdoor is onder meer de ANWB voorlopig gestopt met het verzekeren van fatbikes.
Elias van Hees, woordvoerder van het Verbond van Verzekeraars: ‘Fatbikes zijn vanwege hun kostbaarheid vooral gewild onder rondtrekkende bendes. Exacte cijfers houden we niet bij, maar om fatbikes (en andere e-bikes) verzekerbaar te houden, moet het aantal diefstallen omlaag gaan. In maart zijn verzekeraars daarom de campagne gestart STAAT-E-LEKKER.’
Je fiets beter beveiligen
tegen diefstal? →
- Dennis (49) uit De Kwakel
‘Door mijn werk bij de ANWB Wegenwacht wist ik goed waar ik op moest letten bij de aankoop. Die kennis heeft zich uitbetaald: mijn dochter Lynn (13) gebruikt de legale fatbike dagelijks en is er erg blij mee. Enige minpunt is dat-ie nauwelijks te verzekeren is.’
ANWB: beter handhaven en informeren
ANWB-verkeersdeskundige Stefan Westerman: ‘De ANWB vindt de hoge snelheden van alle opgevoerde e-bikes onverantwoord. Daarom zeggen wij tegen de overheid: ga meer handhaven. Want boetes en inbeslagnames maken dit soort voertuigen veel onaantrekkelijker.
Maar nog belangrijker is om te voorkomen dat deze illegale voertuigen de weg op komen. Het publiek informeren over wat wel en niet mag helpt daarbij.’
Lees hier het volledige standpunt van de ANWB →
Fatbikefabrikanten in actie
Brekr, Phatfour, Doppio en Knaap. Deze fatbikefabrikanten zijn het zat om als goeden onder de kwaden te lijden. Daarom proberen ze om samen het opvoeren van fatbikes tegen te gaan.
Belangrijkste punt: het boycotten van verkooppunten van fietsen wanneer die zich niet houden aan de wettelijke regels.
Inspectie Leefomgeving en Transport
Waar de politie opgevoerde fatbikes van de weg plukt, haalt de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) ze uit de handel. Zo nam het ILT afgelopen juli 6.000 Chinese fatbikes in beslag en legden ze vorig jaar forse dwangsommen op aan aanbieders van opgevoerde fatbikes.
Politiecontroles
‘Sinds februari van dit jaar hebben wij 247 nieuwe rollentestbanken’, vertelt politiewoordvoerder Bobby Markus. ‘Hiermee kunnen wij elke elektrische fiets controleren. Op snelheid en of ze aan de wetgeving voldoen. Gezien de ontwikkelingen in het verkeer en wijzigingen in de wetgeving was het hier hoog tijd voor.’
Anti-opvoercampagne overheid
Op 5 september lanceert de overheid een campagne die zowel ouders als jongeren wijst op de regels en gevaren van een opgevoerde elektrische fiets.
Langetermijndoel, zo laat Liz Zoetekouw, woordvoerder Water en Verkeersveiligheid, weten: ervoor zorgen dat de bestuurders en hun ouders het normaal vinden om e-bikes niet op te voeren.
Kabinet: ten aanval
In maart van dit jaar kwam het kabinet met een ‘breed aanvalsplan’ om opgevoerde elektrische fietsen aan te pakken. Het verbod op opvoersetjes is daar onderdeel van, net als een landelijke bewustwordingscampagne (zie onder).
Ondanks een meerderheid in de Tweede Kamer is een invoering van een leeftijdsgrens voor alleen fatbikes voorlopig juridisch niet haalbaar, zonder dat het voor alle e-bikes zou gelden. Daarmee zou een groep van ongeveer 32.000 leerlingen benadeeld worden. Leerlingen die lange afstanden moeten afleggen naar school en voor wie het openbaar vervoer geen alternatief is.
Verschillende (overheids)organisaties gaan de strijd aan met de ‘rommelbrommers’.
Wat speelt er wie wil wat?
Fatbike op een kruispunt van veranderingen?
- Stefan Westerman, verkeersdeskundige van de ANWB
‘We adviseren ouders goed na te denken over de veiligheid van hun kind in het verkeer.’
Gepubliceerd op 29-08-2024 | Laatste update op 02-09-2024
Tekst: Marc Erwich | Beeld: ANWB
Hier moet je op letten.
Tips voor het kopen van een schoolfiets
Bekijk de tips
Het e-bike-dilemma
E-bike kopen of niet?
Lees meer
Naar boven