Over het algemeen zijn we heel positief over de Noordzeekust. Jonathan Weegink, projectleider ANWB Kustbelevingsonderzoek en tevens ANWB Regiomanager Noord- en Zuid-Holland: ‘Mede door de frisse lucht en mooie natuur geven we onze kustgebieden gemiddeld een 8 als rapportcijfer.’

Maar ondanks het mooie rapportcijfer, zijn we niet blind voor de schaduwzijden hier aan de kust. ‘We vinden het op sommige plekken best druk’, zegt Weegink.

Uit het ANWB Kustbelevingsonderzoek 2025 blijkt dat bijna drie op de vier Nederlanders de Nederlandse Noordzeekust bezoekt. Vooral in de zomer.

Na een zonovergoten lente staat het strandseizoen op het punt van losbarsten. En losbarsten gaat het, als we de weerdeskundigen mogen geloven. Zo voorspelt het Duitse Max Planck Instituut voor Meteorologie een bloedhete zomer in Europa.

Komt de verwachting uit? Dan kan onze kust drukker worden dan ooit. Want als je door de hitte bijna wegsmelt, is de lokroep van het strand onweerstaanbaar.

Het hutjemutje liggen en de hoge parkeerkosten op sommige plekken bevalt ons matig. Toch lopen we gek genoeg (nog) niet warm voor rustigere alternatieven.

We overwégen wel een strandje verder, zo blijkt uit het onderzoek, maar gaan níet. Als gewoontedieren blijven we samendrommen in de overvolle bekende badplaatsen.

Kan dat niet anders?

Kort en bondig: ja. Dat kan zeker anders.

‘De overgrote meerderheid gaat met de auto naar het strand’, vertelt Weegink. ‘Het gevolg: dichtgeslibde wegen en puffen in de file. Vooral in Noord- en Zuid-Holland, waar miljoenen mensen wonen, is het aan de kust erg druk.’ De gemiddelde rapportcijfers voor deze provincies zijn dan ook het laagst:

• Noord-Holland: 7,7

• Zuid-Holland: 7,5

Regionale en lokale overheden zien het graag anders. Zoals in Bloemendaal en Zandvoort, waar provincie en gemeenten in het project Samen slim naar zee samenwerken aan maatregelen voor een bereikbare kust.

Weegink: ‘Ik juich dit soort initiatieven van harte toe, omdat je dan meer ontspannen naar het strand reist. Gelukkig zijn er al op verschillende plekken in deze drukke kustprovincies beschikbare alternatieven voor het ‘verplichte’ filerijden.’

Huijbregts: ‘Wij pleiten daarom voor het verbeteren van het openbaar vervoer naar de hotspots aan de kust. Het Transferium bij Renesse is daar een geslaagd voorbeeld van.’

Ook hoopt en verwacht Huijbregts dat er flexibele vervoerssystemen ontwikkeld worden: ‘Zoals De Flex (taxi of bus(je) met chauffeur) op Schouwen-Duiveland. Verder stimuleren we kustgemeenten om te investeren in goede en veilige fietsenstallingen. Hiermee willen we vooral het autogebruik van toeristen tijdens hun verblijf verminderen.’

Ook de Zeeuwse kust heeft zo zijn verbeterpunten, ondanks de 8 als rapportcijfer.

‘Op warme zomerse dagen is Zeeland echt overvol’, weet Janique Huijbregts, ANWB Regiomanager Zuid. ‘Met de auto sta je kilometers vast voor badplaatsen als Domburg en Renesse. En eenmaal aangekomen is parkeren vaak een probleem.’

Desondanks gaat 88% met de auto naar Zeeland. Reden: strandgangers zien geen geschikt alternatief.

De Waddeneilanden worden het best beoordeeld in het ANWB Kustonderzoek 2025, met een 8,3. Bezoekers zijn onverminderd enthousiast. Valt er niks te klagen? 

Kees Terwisscha van Scheltinga, ANWB Regiomanager Noord: ‘De kosten voor een overtocht zijn de afgelopen jaren flink gestegen. En als je je auto wilt meenemen, betaal je flink extra. Zodoende wordt een dagbezoek steeds minder aantrekkelijk.’

Badgasten kiezen daarom vooral voor een meerdaags verblijf.

Terwisscha van Scheltinga: ‘Je moet voor een eiland meer moeite doen, maar je krijgt er prachtige natuur en een oase van rust voor terug. Ook ’s zomers. De boot heeft een beperkte capaciteit, waardoor we niet overspoeld worden door toeristen.’

Tijdens een dagje strand hoef je je dus niet laten opslokken door de massa. De ANWB hoopt dan ook dat iedereen uitkijkt naar het naderende strandseizoen.

Maar waarom zijn we hier zo mee bezig?

Weegink: ‘Dat komt door onze grote betrokkenheid bij het Kustpact (zie kader). Als onderdeel hiervan meet de ANWB via een vragenlijst hoe bezoekers onze kust beleven. De onderzoeksresultaten delen we met kustprovincies en -gemeenten, zodat zij hun toeristische voorzieningen en beleid kunnen verbeteren.’

Maar meer dan om cijfers en statistieken draait dit onderzoek volgens de projectleider om gevoel.

‘Het strand is van iedereen en bijna elke Nederlander komt er wel eens. We houden ervan. De kust heeft dus een groot (toeristisch) belang voor Nederland en ik wil dat iedereen daarvan kan genieten. Nu en in de toekomst.’

Sinds 2021 is dit op initiatief van de ANWB uitgebreid met een onderzoek naar de ‘zachte’ kant: de kustbeleving.

Weegink: ‘De minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening stuurt deze onderzoeken naar de Tweede Kamer. Het is wel de laatste keer dat de Monitor op deze manier wordt uitgevoerd. Het oorspronkelijke Kustpact loopt eind dit jaar af.

Een groot deel van de partijen zet het Kustpact voort tot en met 2030 en maakt daarover nu nieuwe afspraken. De ANWB blijft op provinciaal en gemeentelijk niveau betrokken bij kusttoerisme om op te komen voor de belangen van onze leden.’

Over (het einde van) het Kustpact

Als de minister van Infrastructuur en Milieu eind 2015 de regels wil versoepelen om langs de kust te bouwen, schieten natuur- en milieuorganisaties direct in actie. Bang voor ‘Belgische toestanden’ willen ze de kust beschermen tegen een wildgroei aan bouwplannen.

De publiekscampagne slaat aan: de plannen gaan van tafel en in februari 2017 sluiten 59 partijen het Kustpact, waaronder de ANWB.

Eensgezind streven ze hetzelfde doel na: een goede balans tussen de ontwikkeling van de kust en het beschermen van haar kernkwaliteiten. Om dit te monitoren, meet het Kadaster de ‘harde’ kant: hoeveel bebouwing komt erbij?

Plan je dagje strand slim
met de ANWB Onderweg app →

Dat zochten we voor je uit in zeven badplaatsen. Daarbij vergelijken we het maximale dagtarief in het hoogseizoen (juni-augustus) van grote parkeerterreinen op loopafstand van het strand (max. 5 minuten). 

Tekst: Marc Erwich
Illustraties: Eva Straver