Als bedankje ontvang je een
Bedankt dat je lid bent!
Shoptegoed van €5
Er komen zó weinig pelgrims dat Hindek Engelage (63) als een held werd onthaald in Zweden. Pelgrimspad Romboleden loopt al eeuwen door Noorwegen en Zweden, maar raakte in de vergetelheid. Terwijl de route ongelooflijk mooi is. In Kampioen deelt Hindek zijn belevenissen – én de bijzondere finish.
Noorwegen en Zweden
special
Het vergeten pelgrimspad
In Kampioen 2 2025 publiceerden we vier portretten van pelgrims, in het kader van het Jubeljaar 2025 – dat als thema Pelgrims van Hoop heeft. Hindek was een van hen, en daarom blikken we hier met hem terug op zijn bijzondere reis.
Ik ben niet bang
Ik kom al dagen niemand tegen.
Er is hier geen pad, geen bereik, geen geluid van vliegtuigen. Helemaal niks. Ik loop door het natuurgebied Härjedalen, op de grens tussen Noorwegen en Zweden. Een prachtig gebied met bergtoppen tot 1800 meter. Het enige dat ik hoor, zijn klaterende beken en kwetterende vogels. Ik geniet van het uitzicht op de bergen en indrukwekkende rotspartijen.
Elke avond hang ik mijn hangmat op, midden in de natuur, en voor ik ga slapen word ik getrakteerd op een kraakheldere sterrenhemel. Wat een rijkdom is dit.
In dit gebied komen beren, wolven en lynxen voor, maar ik heb ze niet gezien. Wel een verse berendrol, maar de beer zelf was nergens meer te bekennen.
Ik ben niet bang.
Het gebied is zo uitgestrekt, de kans is erg klein dat ik een wild dier tegenkom. Rendieren en elanden zie ik wel regelmatig onderweg – het blijven imposante wezens.
Ongeveer tien dagen geleden begon ik aan de Romboleden, de oudste noordelijke pelgrimsroute. Nou ja, route… Zo zou ik het niet direct noemen. Het pelgrimspad is in de vergetelheid geraakt en de tocht voert nu dwars door de wildernis.
Er is geen pad meer te bekennen.
Er is wel een markering: meestal niet meer dan een rode stip op een boom of op een steen. Ik heb de route als GPX-bestand gedownload, maar ook die is niet altijd betrouwbaar. Het zoeken naar rode stippen werkt nog het beste.
Toch blijft het een hele uitdaging om mijn weg door dit ruige gebied te vinden.
Ik zak steeds dieper weg in de moerassige grond
Een onverwachte omweg
Het is mijn doel om honderd kilometer per week te lopen. Dat haal ik vrij makkelijk. Als ik vijftien kilometer per dag loop, ben ik er al. En meestal loop ik wel zo’n twintig. Wel is de tocht af en toe pittig. Vandaag bijvoorbeeld.
Er blijkt ineens een meer midden op mijn route te liggen.
Dat stond helemaal niet aangegeven. Ik moet beslissen of ik links- of rechtsom ga om mijn pad aan de overkant te vervolgen. Ik kies de rechteroever.
Maar ik zak steeds dieper weg in de moerassige grond.
Met twintig kilo op mijn rug ploeter ik voort. Ik hop van graspolletje naar polletje om niet te ver weg te zakken, in de hoop dat ik straks weer op de juiste route zit.
Ik loop vier kilometer om.
Dat klinkt niet veel, maar zo voelt het wel.
Veel aandacht
Een Zweedse kerkorganisatie probeert de Romboleden nieuw leven in te blazen.
Een handjevol vrijwilligers is druk bezig het pad begaanbaar te maken en de markeringen te vernieuwen. Ze vertellen me dat ik de eerste pelgrim in lange tijd ben die de hele route aaneengesloten loopt.
Ik krijg enorm veel aandacht.
Mensen die ik onderweg tegenkom, weten dat ik “de Nederlander” ben die Romboleden loopt – iedereen is oprecht geïnteresseerd. Op sociale media volgen steeds meer mensen mijn avontuur, en ik ben al meerdere keren geïnterviewd door Zweedse media.
Het maakt deze tocht extra bijzonder.
De Romboleden (Rombo Way) is de oudste en langste pelgrimsroute van Scandinavië. Hij is zo’n 900 kilometer lang en loopt van Köping in Zweden naar Trondheim in Noorwegen. In de middeleeuwen liepen pelgrims deze weg naar het graf van de heilige Olav in Nidaros, het huidige Trondheim. De naam komt van ‘Romboland’ of ‘Rumboland’, een oude benaming voor het gebied rond het Mälarenmeer.
Romboleden
Onderweg pluk ik af en toe bessen of fruit
Vijf dagen voorraad
Eindelijk weer een supermarkt in zicht!
Supermarkten zijn onderweg dun gezaaid, dus als ik er een tegenkom, sla ik direct voor zo’n vijf dagen in. Ik koop havermout en nootjes voor ’s ochtends, en zakjes noedels, bulgur en droge worst voor de avond.
Water drink ik meestal rechtstreeks uit een beek of riviertje.
Het is hier zo schoon.
Als er echt niks te koop is, eet ik wat minder per dag, zodat ik maximaal zeven dagen vooruit kan met mijn voorraad. Onderweg pluk ik af en toe bessen of fruit.
Tot nu toe red ik me goed op deze manier.
Ik hou ervan om in de gekste situaties oplossingen te bedenken en om te ontdekken wat ik aankan.
Toch vind ik dat pelgrimeren je ook een bijzonder gevoel geeft. Het is bijna niet te beseffen dat dit een route is die al duizenden jaren wordt belopen. Combineer dat met bezoekjes aan de kerkjes en kapelletjes onderweg, en het heeft echt een meerwaarde.
Pelgrimeren
Ik ben gek op Scandinavië. Als kind kwam ik hier al met mijn ouders en beleefden we prachtige zomers.
Nu ik met vervroegd pensioen ben, ben ik twee keer per jaar in het hoge noorden te vinden. Pelgrimeren ontdekte ik in 2023, toen ik St. Olavsleden liep. Dat smaakte naar meer, dus vandaar dat ik nu de Romboleden loop. Ik hou van de ruimte, weidsheid en intense stilte hier.
Ik ben eigenlijk meer een avonturier dan een pelgrim.
De St. Olavsleden (St. Olavs Way) is een route van 580 kilometer die loopt van Selånger, bij Sundsvall in Zweden, naar Trondheim in Noorwegen. Koning Olav Haraldsson – de latere heilige Olav – keerde in het jaar 1030 terug naar Noorwegen. Vanuit zijn ballingschap in Novgorod (Rusland) probeerde hij zijn koningschap te heroveren. De route die hij toen volgde, vormt de basis voor de St. Olavsleden.
St. Olavsleden
Schitterende afsluiting
Ik ben nu bijna vijftig dagen onderweg.
De Zweedse stad Köping komt steeds dichterbij (Hindek liep de route in tegengestelde richting, red.). Even voor aankomst krijg ik een appje van een Zweedse man of ik zin heb om de dag erna een kop koffie met hem te drinken.
Wanneer ik op de afgesproken plek verschijn, blijkt er speciaal voor mij een kleine mis te zijn geregeld en word ik gezegend als pelgrim.
Wat een eer!
Het is een schitterende afsluiting van mijn reis.
Kerkje van Tydal
1. Pelgrimsherberg bij Selbu
De pelgrimsherberg net buiten Selbu is prachtig. De herberg is honderden jaren oud en traditioneel ingericht. Je kunt er – op afspraak – overnachten. Je vindt hem op ongeveer een halfuur lopen van de kerk in Selbu. Je loopt er vanzelf langs.
2. Kerkje van Tydal
Het kerkje van Tydal is interessant met zijn prachtig beschilderde houten wandpanelen aan de binnen- en buitenkant.
3. Mora
De plaats Mora heeft een leuk centrum, het Zorn Museum en Zorngården (park) – over het leven en werk van de Zweedse kunstenaar Anders Zorn – en een prachtige klokkentoren. In Mora vind je ook prachtige ANWB Campings →
4. Stugudalen-Ramundberget
Wat wandelen betreft heeft het traject tussen Stugudalen in Noorwegen en Ramundberget in Zweden de meeste indruk gemaakt, met enorme, uitgestrekte hoogvlaktes en uitzicht op de Helagsfjället van 1797 meter hoog.
Dit mag je niet missen op de route volgens Hindek
Tekst: Lieneke van der Fluit
Fotografie: Hindek Engelage
Als bedankje ontvang je een
Bedankt dat je lid bent!
Shoptegoed van €5
Er komen zó weinig pelgrims dat Hindek Engelage (63) als een held werd onthaald in Zweden. Pelgrimspad Romboleden loopt al eeuwen door Noorwegen en Zweden, maar raakte in de vergetelheid. Terwijl de route ongelooflijk mooi is. In Kampioen deelt Hindek zijn belevenissen – én de bijzondere finish.
Noorwegen en Zweden
special
op de Romboleden
Het vergeten pelgrimspad
In Kampioen 2 2025 publiceerden we vier portretten van pelgrims, in het kader van het Jubeljaar 2025 – dat als thema Pelgrims van Hoop heeft. Hindek was een van hen, en daarom blikken we hier met hem terug op zijn bijzondere reis.
© Mapbox, © OpenStreetMap
Er is wel een markering: meestal niet meer dan een rode stip op een boom of op een steen. Ik heb de route als GPX-bestand gedownload, maar ook die is niet altijd betrouwbaar. Het zoeken naar rode stippen werkt nog het beste.
Toch blijft het een hele uitdaging om mijn weg door dit ruige gebied te vinden.
Het gebied is zo uitgestrekt, de kans is erg klein dat ik een wild dier tegenkom. Rendieren en elanden zie ik wel regelmatig onderweg – het blijven imposante wezens.
Ongeveer tien dagen geleden begon ik aan de Romboleden, de oudste noordelijke pelgrimsroute. Nou ja, route… Zo zou ik het niet direct noemen. Het pelgrimspad is in de vergetelheid geraakt en de tocht voert nu dwars door de wildernis.
Er is geen pad meer te bekennen.
Ik kom al dagen niemand tegen.
Er is hier geen pad, geen bereik, geen geluid van vliegtuigen. Helemaal niks. Ik loop door het natuurgebied Härjedalen, op de grens tussen Noorwegen en Zweden. Een prachtig gebied met bergtoppen tot 1800 meter. Het enige dat ik hoor, zijn klaterende beken en kwetterende vogels. Ik geniet van het uitzicht op de bergen en indrukwekkende rotspartijen.
Elke avond hang ik mijn hangmat op, midden in de natuur, en voor ik ga slapen word ik getrakteerd op een kraakheldere sterrenhemel. Wat een rijkdom is dit.
In dit gebied komen beren, wolven en lynxen voor, maar ik heb ze niet gezien. Wel een verse berendrol, maar de beer zelf was nergens meer te bekennen.
Ik ben niet bang.
Ik ben niet bang
Met twintig kilo op mijn rug ploeter ik voort. Ik hop van graspolletje naar polletje om niet te ver weg te zakken, in de hoop dat ik straks weer op de juiste route zit.
Ik loop vier kilometer om.
Dat klinkt niet veel, maar zo voelt het wel.
Er blijkt ineens een meer midden op mijn route te liggen.
Dat stond helemaal niet aangegeven. Ik moet beslissen of ik links- of rechtsom ga om mijn pad aan de overkant te vervolgen. Ik kies de rechteroever.
Maar ik zak steeds dieper weg in de moerassige grond.
Het is mijn doel om honderd kilometer per week te lopen. Dat haal ik vrij makkelijk. Als ik vijftien kilometer per dag loop, ben ik er al. En meestal loop ik wel zo’n twintig. Wel is de tocht af en toe pittig. Vandaag bijvoorbeeld.
Een onverwachte omweg
Ik zak steeds dieper weg in de moerassige grond
De Romboleden (Rombo Way) is de oudste en langste pelgrimsroute van Scandinavië. Hij is zo’n 900 kilometer lang en loopt van Köping in Zweden naar Trondheim in Noorwegen. In de middeleeuwen liepen pelgrims deze weg naar het graf van de heilige Olav in Nidaros, het huidige Trondheim. De naam komt van ‘Romboland’ of ‘Rumboland’, een oude benaming voor het gebied rond het Mälarenmeer.
Romboleden
Een Zweedse kerkorganisatie probeert de Romboleden nieuw leven in te blazen.
Een handjevol vrijwilligers is druk bezig het pad begaanbaar te maken en de markeringen te vernieuwen. Ze vertellen me dat ik de eerste pelgrim in lange tijd ben die de hele route aaneengesloten loopt.
Ik krijg enorm veel aandacht.
Mensen die ik onderweg tegenkom, weten dat ik “de Nederlander” ben die Romboleden loopt – iedereen is oprecht geïnteresseerd. Op sociale media volgen steeds meer mensen mijn avontuur, en ik ben al meerdere keren geïnterviewd door Zweedse media.
Het maakt deze tocht extra bijzonder.
Veel aandacht
Onderweg pluk ik af en toe bessen of fruit
Eindelijk weer een supermarkt in zicht!
Supermarkten zijn onderweg dun gezaaid, dus als ik er een tegenkom, sla ik direct voor zo’n vijf dagen in. Ik koop havermout en nootjes voor ’s ochtends, en zakjes noedels, bulgur en droge worst voor de avond.
Water drink ik meestal rechtstreeks uit een beek of riviertje.
Het is hier zo schoon.
Als er echt niks te koop is, eet ik wat minder per dag, zodat ik maximaal zeven dagen vooruit kan met mijn voorraad. Onderweg pluk ik af en toe bessen of fruit.
Tot nu toe red ik me goed op deze manier.
Vijf dagen voorraad
De St. Olavsleden (St. Olavs Way) is een route van 580 kilometer die loopt van Selånger, bij Sundsvall in Zweden, naar Trondheim in Noorwegen. Koning Olav Haraldsson – de latere heilige Olav – keerde in het jaar 1030 terug naar Noorwegen. Vanuit zijn ballingschap in Novgorod (Rusland) probeerde hij zijn koningschap te heroveren. De route die hij toen volgde, vormt de basis voor de St. Olavsleden.
St. Olavsleden
Ik hou ervan om in de gekste situaties oplossingen te bedenken en om te ontdekken wat ik aankan.
Toch vind ik dat pelgrimeren je ook een bijzonder gevoel geeft. Het is bijna niet te beseffen dat dit een route is die al duizenden jaren wordt belopen. Combineer dat met bezoekjes aan de kerkjes en kapelletjes onderweg, en het heeft echt een meerwaarde.
Ik ben gek op Scandinavië. Als kind kwam ik hier al met mijn ouders en beleefden we prachtige zomers.
Nu ik met vervroegd pensioen ben, ben ik twee keer per jaar in het hoge noorden te vinden. Pelgrimeren ontdekte ik in 2023, toen ik St. Olavsleden liep. Dat smaakte naar meer, dus vandaar dat ik nu de Romboleden loop. Ik hou van de ruimte, weidsheid en intense stilte hier.
Ik ben eigenlijk meer een avonturier dan een pelgrim.
Pelgrimeren
Kerkje van Tydal
1. Pelgrimsherberg bij Selbu
De pelgrimsherberg net buiten Selbu is prachtig. De herberg is honderden jaren oud en traditioneel ingericht. Je kunt er – op afspraak – overnachten. Je vindt hem op ongeveer een halfuur lopen van de kerk in Selbu. Je loopt er vanzelf langs.
2. Kerkje van Tydal
Het kerkje van Tydal is interessant met zijn prachtig beschilderde houten wandpanelen aan de binnen- en buitenkant.
3. Mora
De plaats Mora heeft een leuk centrum, het Zorn Museum en Zorngården (park) – over het leven en werk van de Zweedse kunstenaar Anders Zorn – en een prachtige klokkentoren. In Mora vind je ook prachtige ANWB Campings →
4. Stugudalen-Ramundberget
Wat wandelen betreft heeft het traject tussen Stugudalen in Noorwegen en Ramundberget in Zweden de meeste indruk gemaakt, met enorme, uitgestrekte hoogvlaktes en uitzicht op de Helagsfjället van 1797 meter hoog.
Dit mag je niet missen op de route volgens Hindek
Ik ben nu bijna vijftig dagen onderweg.
De Zweedse stad Köping komt steeds dichterbij (Hindek liep de route in tegengestelde richting, red.). Even voor aankomst krijg ik een appje van een Zweedse man of ik zin heb om de dag erna een kop koffie met hem te drinken.
Wanneer ik op de afgesproken plek verschijn, blijkt er speciaal voor mij een kleine mis te zijn geregeld en word ik gezegend als pelgrim.
Wat een eer!
Het is een schitterende afsluiting van mijn reis.
Schitterende afsluiting
Tekst: Lieneke van der Fluit
Fotografie: Hindek Engelage
Een droomvakantie in Scandinavië
Bekijk de mooiste ANWB-reizen
Hier wil je morgen toch naartoe?!
Schoenen uit het vet!
Dit zijn de mooiste pelgrimsroutes
Zit jouw favoriet ertussen?