In dit artikel:

'Vroeger had je een lampje en een dynamo, die alleen feller ging branden als je harder ging trappen’, vertelt Jeanette van ‘t Zelfde, ANWB Belangenbehartiger en initiatiefnemer van de peiling.

Door de technishe ontwikkelingen en de komst van LED-verlichting is er veel fellere verlichting mogelijk. ‘Nieuwe fietsen, maar ook e-bikes en fatbikes hebben allemaal die felle LED-verlichting.’

En dat is niet zonder reden. De opkomst van elektrische fietsen zorgt dat ook de gemiddelde snelheid flink is toegenomen. ‘Bij een hogere snelheid heb je een hogere kwaliteit lichtbundel nodig om eerder een losse stoeptegel of gat in het wegdek te kunnen zien’, zegt technisch fietsexpert Wouter Duijndam.

Maar ook losse lampjes hebben vaak LED-verlichting die fel kan zijn. Van ‘t Zelfde: ‘Als die lampjes niet goed zijn afgesteld, schijn je snel in iemands ogen.’

En dit is voorlopig nog niet van de (fiets)baan. Uit een recente peiling van de ANWB blijkt dat bijna tweederde van de leden soms tot heel vaak verblind wordt door felle verlichting van fietsende tegenliggers.

Het wordt 's avonds eerder donker. 's Ochtends duurt het langer voordat het licht wordt. Of je nu fietst of met de auto naar bijvoorbeeld je werk of school gaat: het is weer even wennen om in het donker te rijden. Voor fietsers is goede verlichting (en reflectie natuurlijk) extra belangrijk.  

Maar waar slechte verlichting – of helemaal geen verlichting – al jaren een doorn in het oog van de keurig verlichte weggebruiker is, steekt er recenter een nieuw fenomeen op. Veel te felle, of zelfs verblindende fietsverlichting. Die – dankzij de e-bike doorbraak – afgelopen winter volgens de krantenkoppen ‘de fietspaden teisterde’.

Met alle gevolgen van dien. Er wordt geknipperd en geknepen met de ogen. Maar het vaakst (62%) wordt er weggekeken. Wat betekent dat je – ook al is het een fractie van een seconde – minder goed op de weg kunt letten. ‘Hierdoor mis je een stukje van je rit, omdat je wegkijkt’, zegt Van 't Zelfde. 

En dat leidde bij de leden in sommige gevallen direct tot een valpartij of ongeval: fietsers raakten uit balans en vielen. Automobilisten reden tegen een obstakel, omdat ze die door de verblinding niet zagen.

‘n Felle koplamp zorgt ook vaak voor verwarring. Zo wordt-ie onterecht aangezien voor een motor. Of, in het geval van twee e-bikes naast elkaar, voor een auto.  

En dat is schrikken, als je je veilig waant op een fietspad.

Maar de minister heeft op dit moment geen plannen om de wetgeving voor fietsverlichting aan te passen. Terwijl uit onderzoek van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat blijkt dat bij een kwart van de fietsers is de lichtvoering niet op orde is.

Jammer, vindt Van ‘t Zelfde:

‘De huidige wetgeving stamt nog uit de tijd dat we met dynamo's rondreden. Inmiddels is er technisch zoveel mogelijk en zijn fietslampen zoveel verder ontwikkeld dat wetgeving op lichtsterkte zinvol zou zijn.’

In tegenstelling tot landen als Frankrijk en Duitsland worden er in Nederland geen eisen gesteld aan de sterkte van de lichtbundel.  

Wouter Duijndam, technisch fiets-expert ANWB: ‘Daardoor mag je een lichtbundel hebben waarbij de lichtstralen steeds verder uit elkaar lopen. Dit is voor een tegenligger echt vervelend om in te kijken.’

• Let als je fietsverlichting koopt op het RAI Keurmerk - te vinden op de verpakking staat en als sticker op het lichtarmatuur. Dat is gebaseerd op de Duitse wetgeving, waar de verlichting niet verblindend mag zijn.

• Controleer of de lamp van je fatbike, race-, stads- of tourfiets goed is afgesteld: fiets richting een muurtje. Schijnt je licht lager dan de koplamp? Dan zit je goed. Of check het als je fiets. Zie je geen lichtvlek op het wegdek? Dan staat de lamp te hoog. Doe dit regelmatig, want de stand van je fietslamp kan vrij makkelijk veranderen na een val van je fiets of als je hem uit de stalling trekt. 

De wettelijk voorgeschreven fietsverlichting is:  

• geel of wit licht voor 

• rood licht achter 

Losse lampjes? Een fietshelm met een rood achterlicht? Knipperende verlichting? Ziemi? Alle regels op een rij: 

Dit mag wél (en hier krijg je een boete voor) →

Fietsverlichting – of meer: de afwezigheid ervan – kan ook voor het tegenovergestelde effect van verblinding zorgen. Sommige lampjes zijn zó subtiel dat ze door andere weggebruikers makkelijk over het hoofd worden gezien. 

En dat is geen uitzondering op de regel. 85% van de respondenten ziet slecht of niet verlichte fietsers soms tot heel vaak over het hoofd.

Ook in dit geval is een valpartij of ongeluk geen zeldzaamheid. Het overkwam bijna 4% van de ondervraagde leden, zowel tussen fietsers onderling als tussen een fietser en een auto. Terwijl uit onderzoek van SWOV en TNO blijkt dat de kans op een ongeval voor fietsers met werkende verlichting met zo’n 20% daalt.

Wat volgens de ondervraagde ANWB-leden helpt om het gebruik van fietsverlichting te verbeteren?  

Uit de peiling blijkt dat bijna alle leden (89%) het een goed idee vinden om eisen te stellen aan de lichtsterkte van fietsverlichting. Daarmee kan zowel te zwakke als te felle verlichting worden voorkomen, en wordt de zichtbaarheid op de weg verbeterd. 

Ook handhaving wordt breed gesteund: 81% van de ondervraagden vindt dat er meer gecontroleerd moet worden op het gebruik van fietsverlichting. 

Van ‘t Zelfde onderschrijft dit: ‘Handhaving is een stok achter de deur. Een set fietslampjes is tenslotte goedkoper dan die boete van 75 euro + 9 euro administratiekosten.’ 

Andere wetgeving komt er dus niet (zie boven). Maar de minister wil zich wel inzetten om de laatste groep aan goede verlichting te helpen.  

Volgens Van ‘t Zelfde zit de kracht hier in de herhaling: ‘Het is van belang te blijven benadrukken dat je slecht zichtbaar bent in het donker. En daarmee de kans op een ongeval vergroot. Daarom is het goed dat eind oktober de fietsverlichtingscampagne Aan weer van start gaat.’ 

• In stedelijk gebied zien weggebruikers heel vaak (15%) of vaak (22%) een fietser over het hoofd door geen verlichting of verlichting die niet goed werkt. 

• Op het platteland worden weggebruikers vaker verblind door fietsverlichting van tegemoetkomende fietsers, dan in een kleine stad of stedelijk gebied. 

• Weggebruikers zien fietsers met geen of slechte verlichting het vaakst over het hoofd vanaf de voorkant (70%), gevolgd door de achterkant van de fiets (58%) en de zijkant van de fiets (45%). 

• Opvallend: vooral automobilisten zien fietsers over het hoofd als ze geen of geen goede fietsverlichting hebben (93%). 29% van de fietsers ziet andere fietsers over het hoofd. 

Resultaten uit de ANWB Ledenpeiling Fietsverlichting, september 2025 onder 659 ANWB-leden.