Dat we de verkeersregels maar matig kennen, blijkt wel uit de resultaten van de ANWB Fietsquiz (18.000 deelnemers) en het ANWB Herexamen (ruim 50.000 deelnemers).

Spoiler: we zijn gezakt als een baksteen.

Misschien wel de pijnlijkste conclusie van de fietsquiz voor Nederland fietsland: op het onderdeel ‘Kennis’ van het CBR zou 97% gezakt zijn. En dat bijna negen op de tien fietsers meerdere belangrijke regels niet kent, vegen we ook liever onder het fietspad.

Het ANWB Herexamen, enigszins vergelijkbaar met het theorie-examen voor het autorijbewijs, bleek eveneens een te pittige kluif (zie kader). Meer dan de helft zakte voor deze online kennistest.

En opvallend: deelnemers ouder dan 60 jaar scoorden het slechtst.

Barry Madlener, minister van Infrastructuur en Waterstaat: ‘Dat veel mensen zouden zakken voor hun rijbewijs als ze nu theorie-examen doen, vind ik zorgelijk. Tegelijkertijd snap ik het, in zoverre, dat er veel verkeersregels zijn en die niet altijd op iedereen toepasbaar zijn.’

Ondanks de confronterende uitkomsten is de minister blij met de ANWB-herexamenquiz. ‘Mensen ervaren op een leuke manier wat ze nog niet weten. En daarmee is het gelijk een geheugensteuntje voor de volgende keer. Het is dus belangrijk dat we als Rijk goede voorlichting geven, zodat duidelijk is wat de regels zijn.’

Voor Veilig Verkeer Nederland vormen de uitkomsten van beide testen geen verrassing. Woordvoerder Willemijn Pomper: ‘Wij herkennen het beeld dat de verkeerskennis van zowel fietsers als automobilisten in Nederland op veel punten onvoldoende is.

Dit geeft reden tot zorg.

Vooral het feit dat meer dan de helft van de deelnemers niet zou slagen voor het theorie-examen laat zien dat er structurele verbeteringen nodig zijn in de kennisoverdracht en het up-to-date houden van verkeersinzicht. Niet alleen bij nieuwe bestuurders, maar juist ook bij ervaren weggebruikers.’

52% had deze vraag fout
Weet jij het juiste antwoord?

Dat meer dan de helft van de deelnemers gezakt is voor het ‘auto-herexamen’ lijkt veel, maar ANWB-belangenbehartiger Fieke van Schaik vindt enige nuance wel op z’n plaats.

‘Het vergt – terecht – een behoorlijke studie om in elk geval op het examen alle verkeersregels tot in detail te kennen. Dat daarvan een deel wegzakt met de jaren is niet gek.

Bovendien: bij ongevalscijfers is de verkeerskennis niet het probleem, maar het niet toepassen van de regels. Uiteraard zijn er meer zaken die invloed hebben op het aantal ongelukken. Het is daarom belangrijk om in te zetten op veilige infrastructuur, normstellende campagnes zoals BOB en het handhaven op gevaarlijk gedrag.’

Ook volgens de politie zijn de slechte rapportcijfers geen reden tot paniek. Woordvoerder Bobby Markus: ‘We registreren veel verkeersovertredingen – en ongelukken omdat mensen zich niet aan de regels houden – niet omdat ze die niet kennen.

Denk aan rijden door rood licht, rijden met te hoge snelheid en rijden onder invloed. Het draait dus vaak om gedrag en minder om kennis van verkeersregels.’ 

Toch zit lang niet alle verkeerskennis onder een dikke laag stof. Veel ‘fietsquizzers’ blijken goed op de hoogte van de regels die primair impact hebben op de verkeersveiligheid.

Volgens belangenbehartiger Van Schaik zorgen bepaalde verkeerssituaties juist voor verwarring bij fietsers.

‘Het kan per gemeente verschillen wie voorrang heeft bij een rotonde. Dit schept onduidelijkheid. Een ongeluk zit dan in een klein hoekje.

Daarom moeten we ervoor zorgen dat een fout niet meteen leidt tot een ernstig ongeval. Vergevingsgezinde infrastructuur helpt hierbij, zoals brede fietspaden en afgeschuinde stoepranden.’

Bij een vraag over de speed pedelec gingen veel mensen de mist in. En dat verrast ANWB-belangenbehartiger Jeanette van ’t Zelfde allerminst.

‘Er rijden er nog geen honderdduizenden van rond en het is een relatief nieuw fenomeen. Maar het is wel belangrijk dat mensen weten wat zo’n speed pedelec (zie kader) nou is en waar-ie op de rijbaan hoort. Gelukkig is verkeerseducatie al 100 jaar een speerpunt van de ANWB (zie kader) en daar blijven we ons voor inzetten.’

Ook volgens Kees Bakker, woordvoerder van de Fietsersbond, is er veel onduidelijkheid over de regels die gelden voor speed pedelecs.

‘Veel automobilisten denken dat deze fietsen niet op de rijbaan mogen – terwijl dat wel mag. Dat is zorgelijk. Mensen die zelf een speed pedelec hebben weten de regels wel, maar die zijn het er vaak niet mee eens. Zij rijden liever op het fietspad, omdat ze zich daar veiliger voelen. Alleen mogen ze daar niet rijden.’ 

Oftewel: als verkeersdeelnemer dien je zelf ook verantwoordelijkheid te nemen. Een online opfriscursus is een goed begin, maar het goed toepassen van vaardigheden en theoretische kennis is volgens politiewoordvoerder Markus nog substantiëler.

‘Dan breng je jezelf en anderen in het verkeer niet in gevaar. Let dus op de toegestane snelheden, de plaats op de weg en gebruik geen telefoon, alcohol of drugs in het verkeer.’