Of je kind nu voor het eerst gaat of de route inmiddels kan dromen: de grote snelheidsverschillen en toenemende drukte op de (veel te smalle) fietspaden, in combinatie met onderlinge gezelligheid én zware bepakking, geven je als ouder nou niet bepaald een veilig gevoel.

En het aantal verkeersdoden onder jongeren stijgt. Volgens het CBS kwamen er in 2024 108 jongeren tussen de 12 en 24 jaar om in het verkeer – een stijging van 15 procent ten opzichte van 2023. 

Dat je je als ouder zorgen maakt over de fietsveiligheid van je kind, is dus niet geheel onterecht.  

ANWB-belangenbehartiger Jeanette van ’t Zelfde deelt deze zorg. De veiligheid op de Nederlandse fietspaden is volgens haar zelfs ‘om te huilen’.  

Van ‘t Zelfde: ‘Er vallen elk jaar meer ernstig gewonden onder fietsers. In 2024 kwamen er in totaal 246 fietsers om in het verkeer. Daarmee vormen ze de grootste groep verkeersdoden.’ En volgens wetenschappelijk instituut SWOV zal het aantal fietsongevallen de komende jaren stijgen wanneer er niets gebeurt.

Harde en indrukwekkende cijfers, die volgens Van ’t Zelfde verschillende oorzaken hebben. Ten eerste: de infrastructuur. Die is op veel plekken niet berekend op de toenemende massa- en snelheidsverschillen op het fietspad.  

Van ‘t Zelfde: ‘Er rijden steeds meer bakfietsen en nóg grotere exemplaren voor koeriersdiensten rond. Tel daar de smalle fietspaden en alle verschillende snelheden van fietsers bij op, en er ontstaan gevaarlijke situaties.’  

En, horen we je als ouder denken, daarnaast is mijn kind ook nog een puber. Die vaak zonder helm op de fiets zit, ondertussen kletst en in gedachten al bij de eerstvolgende pauze zit.

Het instellen van een maximumsnelheid kan een oplossing zijn voor de onveilige situaties op de fietspaden. De politiek is hier momenteel druk mee bezig.  

‘Sinds 2020 vallen er jaarlijks meer verkeersslachtoffers op de fiets dan in de auto’, zegt demissionair minister Robert Tieman (Infrastructuur) tegen de ANWB. ‘Daarom hebben we een plan opgesteld dat de fietsveiligheid de komende jaren moet verbeteren, met tien punten over hoe we dat gaan doen.’  

Dit plan, het ​Meerjarenplan Fietsveiligheid (2025-2029), diende Tieman eind juni in bij de Tweede Kamer.

Het kabinet stelt de komende jaren 50 miljoen euro beschikbaar voor het verbeteren van de fietsveiligheid. Hierdoor mogen gemeenten vanaf volgend jaar experimenteren met een maximumsnelheid op fietspaden. De stad Amsterdam, waar veel ongelukken gebeuren met fietsers, is enthousiast over die mogelijkheid.

Nieuw: 
1. Verminderen massa- en snelheidsverschillen op het fietspad
2. Stimuleren fietshelmgebruik  
 
Voortzetting lopende acties:
3. Stimuleren veilige fietsinfrastructuur

Zo zegt verkeerswethouder Melanie van der Horst op Instagram: ‘We zien de positieve effecten van het verlagen van de maximumsnelheid van auto’s in de stad nu al. Het aantal slachtoffers op de fiets stijgt echter al jaren, doordat er steeds meer grote fietsen snel op het fietspad rijden.  

Daarom pleiten we vanuit Amsterdam al langer voor de mogelijkheid om een maximumsnelheid op het fietspad, en doen we graag mee met de proef van het Rijk.’

Een proef, een plan: allemaal leuk en aardig, maar het gaat natuurlijk om de praktijk. Volgens Van ’t Zelfde zit daar precies het probleem.  

‘Een maximumsnelheid instellen klinkt op papier interessant, maar veel fietsers hebben geen snelheidsmeter. En als ze die wel hebben zijn die niet ​​geijkt, waardoor ze verschillende snelheden weergeven. Daarbij hebben fietsers natuurlijk geen kenteken, wat handhaven arbeidsintensief maakt – je kunt een fietser immers niet flitsen.’  

Maar uitzoeken of het instellen van een maximumsnelheid kán, daar is de ANWB helemaal voor.

Op onze vraag of een maximumsnelheid een goed idee is, kwamen honderden reacties.

• 90 procent van de ​​​​Kampioen-lezers vindt dat er een maximumsnelheid moet worden ingesteld op fietspaden in de bebouwde kom​​. 

• Ruim de helft hiervan ziet het liefst een maximumsnelheid van 20 km per uur. 

• Een aantal leden pleit voor minder: ‘15 km per uur is al hard zat in de bebouwde kom’.

Infrastructuur speelt, zoals Van ‘t Zelfde eerder al aangaf, ook een belangrijke rol bij fietsveiligheid. Daar wordt de komende jaren flink in geïnvesteerd – én er is de afgelopen jaren al veel verbeterd.  

Zo komen er steeds meer doorfietsroutes bij in Nederland. De ANWB denkt als onderdeel van het samenwerkingsverband Tour de Force mee over de aanleg ervan.

Doorfietsroutes zijn veilige, comfortabele, brede fietspaden waar fietsers zo min mogelijk obstakels tegenkomen en vaak voorrang krijgen. Ze zijn zo ingericht dat fietsers comfortabel, veilig en vlot kunnen doorfietsen.  

De komende jaren komt er nog zo’n duizend kilometer aan doorfietsroutes bij, waarmee het totaal aantal kilometers zal verdubbelen.  

Van ’t Zelfde: ‘Het idee achter deze routes, die vroeger snelfietsroutes heetten, is dat als we goede verbindingen aanleggen tussen steden, mensen vaker de fiets pakken in plaats van de auto. Cijfers laten zien dat dat inderdaad het geval is.’ 

Een veilige route met zo min mogelijk afleiding. Ideaal voor het alle kanten opschietende puberbrein, zou je denken. Toch is er meer nodig dan een breed fietspad en glad asfalt. Het moet ook een beetje aantrekkelijk zijn, zegt Van ’t Zelfde.  

‘Tussen Wassenaar en Den Haag ligt een doorfietsroute pal naast de N44. Daar wil je niet fietsen, in de uitlaatgassen.’ Het RijnWaalpad tussen Arnhem en Nijmegen noemt ze als voorbeeld van hoe het wél moet. ‘Dat is zo’n mooie route dat die ook in het weekend veel wordt gebruikt, puur recreatief.’

Een voorbeeld van nog zo’n (voor scholieren) mooie route is de eind juni geopende doorfietsroute Amersfoort-Utrecht. Paul van Weenen, Omgevingsmanager​​ Doorfietsroutes bij de Provincie Utrecht, vertelt dat het fietspad op meerdere plekken is verbreed en is voorzien van een gladde asfaltlaag.  

‘Er zijn fietsstraten gerealiseerd, de route is duidelijk bewegwijzerd en fietsers kunnen op veel plekken kruisingen passeren zonder te hoeven stoppen. Het is een prachtige route geworden.’  

Trouwens, die route is ook voor jou mooi – en de beste reden voor forenzen om de auto te laten staan. Kun je ondertussen een (stiekem) oogje op je kroost houden. We weten immers allemaal: loslaten is lastig.

• Oefen de fietsroute. Gaat je kind voor het eerst naar de middelbare school? Fiets voor de eerste schooldag de route een paar keer samen, adviseert Jeanette van ’t Zelfde. ‘En niet alleen op zondagmiddag als het rustig is, maar ook in de spits. Zodat je echt weet wat je kind gaat tegenkomen en waar hij of zij op moet letten.’

• Zwaar beladen. Zeker als je kind een brugpieper is, kan het gewicht van de tas behoorlijk tegenvallen – en niet alleen op hun rug. Oefen er daarom ook mee op de fiets. ‘Voor meisjes is het nu helemaal hip om een schoudertas te hebben, maar voor de balans op de fiets is dat niet handig. Hetzelfde geldt voor handige kratjes voorop. Met een zware tas erin raak je gemakkelijk uit balans.’

• Lichten aan… en gaan. Zorg ervoor dat de fietsverlichting op orde is, zeker nu we weer richting de donkere maanden gaan.

• Fiets de helm erin. Bespreek de voordelen van een helm met je kind, of zet ‘m zelf op. Goed voorbeeld doet immers goed volgen – in theorie...