Een stoplicht springt op rood, een ander weer op groen, in Almelo is altijd wat te doen, schreef Cabaretier Herman Finkers ooit.  

Een diskwalificatie van de Twentse textielstad? Wandelend door het verrassend mooie oude stadscentrum lees je iets anders in Finkers verzen: de liefde en humor voor Almelo regeert. Liefde ook voor de Tukkers. Op de Poëzieroute Almelo (5 km) druipt het karakter van de streekbewoners van de gevels. In muurgedichten bezingen ‘locals’ hún stad.  

Grappig:  

Nee, der is op de eerde gen städke wat zo vól op miej lik as oons eigen Almelo 

Bin zeuvnteen moal scheiden.
Mer veur oe Almelo, 

Hoal ik mien leevn lang ’n trouw libido

(Herman Finkers) 

Of zelfbewust:  

Die stad, soms weinig serieus genomen om haar vermeende plattelandsniveau. 

Biedt eigentijds bedrijf naast rust en bomen, moderne stad in groene regio 

Wie daar van elders niet naartoe wil komen die blijft maar weg, da’s lekker rustig zo… 

(Gerard Haverkort) 

Andere dichters vangen juist het moment in woorden: 

De stad is nog stil 

Tegen elkaar en een muur 

slapen twee fietsen

(Tjitske Jansen) 

Al die goed gekozen teksten, de mooie straatjes rondom de kerk, het licht door de takken op de Gravenallee en die bijzondere art-deco watertoren in wit-lichtblauw. Donders mooi. 

Mijn tips op de route: 

• Een must onderweg: koffie met Twentse Krentenwegge. 

• Het Stedelijk Museum Almelo (Prinsenstraat 13) toont kunst van Almelose makers en een vaste tentoonstelling over de geschiedenis van de textielstad. 

• In de Bolletje winkel (Grotestraat Zuid 182), gevestigd in de eerste fabriek van de beroemde beschuitenmaker, is een klein bakkerijmuseum. 

Maak deze poëzieroute →

Het is soms even zoeken naar de dertien gedichten die zijn aangebracht op muren, kunstwerken, stenen sokkels of in de bestrating langs de Gedichtenroute (2,6 km). Maar in Wijk bij Duurstede maakt dat niet uit. Hier is onderweg zoveel te zien, dat je graag dezelfde straat nog eens op en neer loopt. Je hoeft de historie van Romeinen, Friezen, Duitsers en Utrechtse bisschoppen niet te kennen. Je vóélt ‘m. Zoals een van de dertien dichters prachtig verwoordt:

Ik ontmoet hier de tijd  

en loop een eindje met hem op

(Diana Butterman-Dorey) 

De straatjes zijn smal, de huizen voornaam en het kasteel pure romantiek. Je kunt er mijmeren op pleinen en in parken. En dat alles veilig verscholen achter de dijk. Die ligging aan Nederrijn en Lek is de échte troef van Wijk bij Duurstede. Het uitzicht vanaf de dijk sméékt om Hendrik Marsman: 

Denkend aan Holland …  

zie ik brede rivieren traag door oneindig laagland gaan  

Dat zíe je hier. En de strofe verderop in het gedicht:  

De lucht hangt er laag  

en de zon wordt er langzaam in grijze veelkleurige dampen gesmoord

Die omschrijft precies de ijle winterse kou die een druppel aan je neus hangt. Dan kun je ineens verlangen naar een baan als veerman. 

De veerpont heeft de taak op zich genomen om stelselmatig heen en weer te gaan  

Dus naar de overzijde op te stomen en uiteraard daarna terug te komen  

Het is een overzichtelijk bestaan  

(Heen en weer, Drs P) 

Mijn tips op de route: 

• Proef een Dikke Donder, amberkleurig ongefilterd bier met 7,5% alcohol, van Stadsbrouwerij de Dikke.

• Op woensdag is het extra gezellig in Wijk bij Duurstede, dan is er warenmarkt op de Markt. 

• Op woensdag- en zaterdagmiddag kun je een kijkje nemen in Molen Rijn en Lek (Walplantsoen 4). Pannenkoekenmeel mee naar huis? 

Maak deze poëzieroute →

Naarden-Vesting is een van de best bewaarde vestingsteden van Nederland, onderdeel van de Hollandse Waterlinies, Unesco Werelderfgoed én beschermd stadsgezicht. Maar een openluchtmuseum is het niet. In de vestingwerken en 172 monumenten (!) wordt gewoond, geleefd en gewerkt. En dat maakt deze Poëziewandeling (2 km) extra aangenaam.

Onderweg lees je op gepleisterde gevels dichtregels van Rutger Kopland, Bernlef, Lucebert, Ida Gerhardt … Je babbelt met een huisschilder op zijn steiger, koopt een paar wollen handschoenen in een winkeltje en wordt in de Regenboogstraat getroffen door het Vroman-Effect: 

Aan wie kijkt, en nog beter kijkt 

en nog beter, wie het allermeest  

kijkt, aan degene die weet blijkt 

hoe blind wij zijn geweest 

hoe gewoon het had moeten wezen 

om desnoods met tegenzin 

dat woordeloze te lezen 

tussen de regels in 

(Leo Vroman) 

Een wandeling om van te genieten en over na te denken. Aan de borrel in het restaurant van het Vesting Hotel laat je je onbekommerd nog eens bijschenken onder de wijze woorden van Vasalis: 

Dit is de tijd 

die niet verloren gaat 

Elke minuut zet zich in toekomst om 

(uit Eb, M. Vasalis) 

Mijn tips op de route:  

• Breid je wandeling uit met een rondje over de vestingwallen (3,5 km). 

• Bezoek het Nederlands Vestingmuseum (Westwalstraat 6), gevestigd in een van de zes bastions die de vesting haar stervorm geven. 

• Het Comeniusmuseum (Kloosterstraat 33) is gewijd aan de Tsjechische geleerde Jan Amos Comenius die in de vesting overleed en werd begraven. 

Maak deze poëzieroute → 

Wassenaar grossiert in de villa’s en paleisjes, maar heeft ook een dorpse kant. Met een oud centrum rond een prachtige dorpskerk (deels 12de-eeuws). Op de kerkmuur hangt een van de eerste gedichten van de Poëzieroute Wassenaar (5 km), De Gestorvene: 

Langzaam zie ik hen gaan 

die ik nog bij mij had, 

de bocht om van het pad. 

Wat gouddoorschenen stof. 

Dan wordt het in de hof 

nog stiller dan voorheen. 

De liefsten.- Eén voor één 

Droevig, maar zo mooi verwoord door Ida Gerhardt die in Wassenaar woonde en hier haar ouders en zus begroef.  

De route brengt ook vrolijkheid. Een schoolplein met spelende kinderen (en een gedicht), een winkelstraat met een prachttekst op de glazen overkapping van de parkeergarage. En in het park tussen de naoorlogse woonflats en rijtjeshuizen een ontroerend rijm van Fetze Pijlman, die vijf jaar in Wassenaar woonde: 

Vrienden zijn het, bomen 

die gesprekken met je voeren, 

je gedachten laten gaan. 

Als hun bladeren 

het licht laten schommelen. 

Het zijn je vrienden, bomen. 

Hun schaduw leggen ze  

als een arm om je heen, 

als je alleen wilt zijn 

en niet alleen wilt zijn 

Mijn tips op de route: 

• Liever fietsen? Kan ook. De fietsvariant van de route voert (langs extra gedichten) naar Wassenaarse Slag. 

• Combineer de Poëziewandeling met een bezoekje aan Museum Voorlinden, een prachtmuseum voor moderne en hedendaagse kunst. 

Maak deze poëzieroute →