Het begint al op de boot vanuit Harlingen. Uitkijkend over het Wad gaat zelfs in het meest hectische hoofd al gauw de storm liggen. Eenmaal aangekomen op Vlieland word je alleen nog maar meer overspoeld door een zee aan rust.  

Je zou bijna even in je arm knijpen of het echt is: nog geen anderhalf uur gevaren vanaf het vastenland en nu al ontsnapt aan de chaos van het moderne leven.  

Het is deels te danken aan de afwezigheid van gemotoriseerd verkeer. Alleen de hulpdiensten en een enkele inwoner hebben toestemming om een auto te gebruiken op Vlieland. Voor ieder ander ligt er op het meest afgelegen en dunbevolkte van de vijf eilanden ruim 30 kilometer aan piekfijne fietspaden uitgerold. Ze leiden de weg door hei en wei, richting de breedste stranden van Nederland. Op sommige plekken is het vanaf de voorste duinenrij maar liefst twee kilometer wandelen voordat je de vloedlijn bereikt! 

Kampioen tipt: doen op Vlieland

• Op de 30 kilometer lange Vlielandroute fiets je langs schitterende stranden en door bloemrijke polders. Inclusief enkele kuitenbijtduinen. En een goede kans op zeehondenzicht. 

• Liever wandelen? Ontdek het wilde oosten op de Vlielandwandelroute. In 9,6 kilometer kuier je door bossen, stuifduinen en hei richting de gezellige Dorpsstraat van Oost-Vlieland. 

• Met 25 vierkante kilometer aan zand wordt de Vliehors ‘de Sahara van het Noorden’ genoemd. Een bezoek is enkel toegestaan in de omgebouwde legertrucks van de Vliehors Expres. 

Luister eens. Hoor je dat? Lekker hè, die stilte.  

Ook op Ameland gaan de oren haast vanzelf in de sluimerstand. Wat wil je ook met nog geen 4.000 inwoners op meer dan dubbel zoveel voetbalvelden aan uitgestrekte natuur. Vooral in Het Oerd kun je een spin horen struikelen. Deze ruige uithoek aan de oostkant van het eiland is een een-tweetje van weidse duinpannen en meesterlijke wolkpartijen.  

Het is zo’n gebied waar landschapsschilders al eeuwen van watertanden. Al is het dynamische duingebied ook voor wandelaars één groot feest. Bij hoogtij en op natte dagen is waterdicht schoeisel geen overbodige luxe in het zompige duingebied.  

En anders zit je in een zucht weer in Hollum, vol knusse cafeetjes om even de sokken te drogen. Het grootste dorp van Ameland belandde een paar jaar terug nog in de top-5 van de ANWB-verkiezing voor het allermooiste dorp van Nederland. 

Kampioen tipt: doen op Ameland

• Op de Amelandroute fiets je vanuit Hollum langs de buren in Buren, Ballum en Nes. Met tussendoor een decor van goudgele duinen en poldergroen.   

• De 55 meter hoge Amelander vuurtoren doet tegenwoordig dienst als expositieruimte. De antieke wachterskamer in de top biedt bovendien een prachtig panorama over het Wad. 

Al in de 19e eeuw kwamen de eerste toeristen naar Texel. Lange tijd was de reis slechts weggelegd voor welgestelde kuuroordgasten die zich op doktersadvies kwamen laven aan het heilzame zeewater en de zilte bries.  

Inmiddels ligt de uitgestrekte natuur gelukkig voor iedereen binnen handbereik. Duinen, dennenbos, hei en wei: binnen een breedte van luttele kilometers is een compleet aardrijkskundeboek aan landschapstypes leeggeschud.  

Toch blijven de buitendijkse schorren en slikken de ware ster van de show. Eb en vloed blijven alsmaar hun stempel drukken op dit veranderende decor. Vanaf de waddendijk zit je op de eerste rij voor deze galavoorstelling van het getij.  

Kun je meteen de volgende gasten zien binnenkomen. Een kluitje wadlopers bovendien. Of tienduizenden trekvogels in één klap. 

Kampioen tipt: doen op Texel

• Vanaf de Vogelboulevard staren vogelaars zich in het voorjaar tureluurs aan tienduizenden strandlopers, sterns en rosse grutto’s. Op het Wad of de binnendijkse schelpstrandjes van natuurgebied Utopia. 

• Op de ANWB-route Struinen door Duinen maak je in 10 kilometer kennis met Nationaal Park Duinen van Texel. Van steile zandheuvels tot de kletsnatte kwelderpracht van de Slufter.  

• Nog altijd niet uitgekeken op het Wad? In natuurmuseum én zeehondenopvang Ecomare leer je alles over de planten en dieren van dit unieke stukje Nederland. 

Wie droomt er niet van een poosje luieren op een onbewoond eiland? 

Met een kleine 5.000 inwoners en nog eens zo’n half miljoen toeristen per jaar, voldoet Terschelling allerminst aan dat plaatje. Op papier tenminste. Want in de praktijk biedt het eiland – zeker buiten het hoogseizoen – toch dikwijls het gevoel alsof je er alleen op de wereld bent.  

Dat is bovenal te danken aan het uitgestrekte landschap. De eindeloze stranden, fluisterstille zandplaten en glooiende duintoppen zijn een ideaal decor voor wat zelfverkozen afzondering. Lekker ongestoord naar de horizon turen dus. Of omhoog naar de sterren.  

De Boschplaat van Terschelling werd als eerste natuurgebied in Nederland gekroond tot Dark Sky Park: een internationaal predicaat voor pikdonkere streken waar je geen last hebt van lichtvervuiling. 

Kampioen tipt: doen op Terschelling

• De weergaloze wandelroute Struinen en Jutten voert in 11,5 kilometer van de Waddenkust naar het Noordzeestrand. Naar mensen is het goed zoeken. Bijzondere planten zie je volop.  

• Midden op de Boschplaat biedt de 14 meter hoge Jan Thijssenduin een mooi uitzicht over de omringende natuur. Al was het maar dankzij de vaste verrekijker. 

• Achter de patrijspoorten van het Wrakkenmuseum wacht een bonte verzameling juttersvondsten en hun fascinerende verhalen. Van badeendjes tot torpedo-afvuurknoppen.