Venetië is weer vol, de stranden overspoeld met vakantiegangers, en zelfs op populaire wandelpaden loop je in een file. Nu de pandemie is weggeëbd, is onze drang naar reizen en avontuur niet meer te stuiten. Tijdens de corona-jaren zijn we ons gaan realiseren wat vakantie met ons doet: door uit de realiteit van alledag te stappen doe je nieuwe ervaringen op, maak je unieke herinneringen die je lang bijblijven. Maar die herinneringen maak je niet als je met zijn duizenden voor de Trevi-fontein staat of zij-aan-zij aan de Costa ligt. Hoe maak je die herinneringen dan wél? Waar vind je tegenwoordig het avontuur, en dan graag ook nog een beetje duurzaam?

HONGER NAAR AVONTUUR
‘We zien dat outdoor-vakanties steeds populairder worden,’ aldus Monique van Agthoven, programmamanager duurzaamheid van de ANWB, ‘en het gevoel van vrijheid, gaan en staan waar je wil, maakt de camper en caravan nu weer razendpopulair.’

‘Het ongeplande, dat reizen vroeger zo avontuurlijk maakte, is er helaas wel vanaf. Je moet nu echt boeken om teleurstelling te voorkomen, of het nu om een accommodatie gaat of om een huurauto. Tegelijk zien we bij ons een trend naar reizen waarbij je de bestemming bewust beleeft: onze wandel- en fietsvakanties zijn ongekend populair, maar ook treinreizen. En ja, ook de auto is nog steeds in trek, met name voor dichtbij.’

‘DE CAMPER EN CARAVAN ZIJN WEER RAZEND POPULAIR’

ALL-EXCLUSIVE
Ook Marco van Leeuwen, toerisme-expert van Breda University of Applied Sciences, ziet dat goedkoop vliegen en massatoerisme weliswaar weer op gang zijn gekomen, maar dat er steeds meer mensen zijn die niet meer mee willen doen met die vakantie-exodus naar populaire plekken. ‘Ze boeken juist ‘all-exclusive’: naar exclusieve bestemmingen waar weinig mensen komen, plekken die onder de radar liggen. Voor hen maakt onbekend niet onbemind, maar juist beminder; ze zoeken vooral een bijzondere en authentieke ervaring. Ze gaan bijvoorbeeld niet naar Ibiza, maar naar een ander eiland. Beklimmen niet een highlight als Alpe d’Huez, maar een berg in Montenegro. In Oost-Europa, is het – behalve aan de kust van Kroatië – sowieso nog relatief rustig. Zoek je de rust en het avontuur, verblijf dan bijvoorbeeld in een tiny house of een leuke homestay – gastgezin – waar je geen last hebt van de drukte. Huur een hut op een alm in de Alpen, of ga kamperen in de tuin van een Nederlandse boer.’

Juist avontuur- en rustzoekers die waarde hechten aan beleving en kwaliteitstijd met het gezin hebben de afgelopen jaren een ‘home away from home’ gekocht: een caravan, camper of tweede huis. Marco: ‘Die gebruiken ze in het hoogseizoen om niet in de drukte terecht te komen. In het voor- of naseizoen verhuren ze hun camper aan andere particulieren. Zo vermijden ze de drukte en het massatoerisme.’

ALLEMAAL TEGELIJKERTIJD
Drukte is inderdaad een dooddoener als je het avontuur opzoekt, zeker als je, zoals veel gezinnen, gebonden bent aan schoolvakanties. Dat ligt ook aan ons systeem. ‘Het probleem is nu dat iedereen tegelijk op vakantie gaat, zeker in de kortere vakanties, waarbij de hele reissector in een kramp terechtkomt’, zegt Mike Pinckaers, ANWB-belangenbehartiger op het gebied van toerisme. ‘We zouden in Nederland onze vakanties anders moeten inrichten en beter moeten spreiden. Neem een voorbeeld aan Zwitserland, waar je zogenaamde ‘jokerdagen’ mag inzetten om vrij te nemen buiten de schoolvakanties.’ 

Jokerdagen hebben we helaas niet, maar wat wel helpt is plekken bezoeken op tijden dat het er niet druk is, bijvoorbeeld door te kijken naar ‘druktemeters’ op Google. Wil je bijvoorbeeld in alle stilte de Giant’s Causeway bezoeken, een 60 miljoen jaar oude rotsformatie in Noord-Ierland én populaire Unesco-site, ga dan in de avond, als alle toeristenbussen verdwenen zijn. Wil je een authentieke ervaring? Probeer mee te doen aan het plaatselijke leven, vraag lokale mensen naar tips voor mooie plekken en leuke restaurantjes – iets dat ook Monique van Agthoven aanraadt. ‘Soms kun je eten of koken met de lokale bevolking. Helemaal mooi is als je ook iets kunt bijdragen aan de omgeving’, zegt ze. ‘Met de bevolking meedoen aan een lokale beach cleaning om plastic op te ruimen bijvoorbeeld.’

‘HET PROBLEEM IS DAT IEDEREEN TEGELIJK OP VAKANTIE GAAT’

ANDERS REIZEN
Avontuurlijk reizen gaat ook om anders reizen, met duurzamere vervoermiddelen. Inderdaad met die lokale veerboot, of met de trein. ‘Veel ouderen hebben mooie jeugdherinneringen aan Interrail, waarbij ze met de trein door Europa trokken’, zegt Pinckaers. ‘De ANWB probeert ouderen dat gevoel van anders reizen over te laten brengen op jongeren, een generatie die gewend is geraakt aan goedkoop vliegen.’

Wie het echte avontuur wil beleven, op een duurzame wijze, kan het zoeken in ‘Slow adventure’: reizen op eigen kracht, bijvoorbeeld door een tocht te lopen, te gaan bikepacken (backpacken per fiets), of per kano te reizen. Ook hierbij kun je klein beginnen, bijvoorbeeld een ‘micro-avontuur’ zoals het lopen van de Dutch Mountain Trail – een ruige wandeltocht van 101 kilometer over zeven Limburgse bergtoppen – of een bikepacking tour langs de Nederlandse kust voordat je aan grote buitenlandse tochten begint.

POSITIEVE ENERGIE
Hoewel deze manier van reizen natuurlijk niet voor iedereen is, is het tegelijkertijd een van de beste, en niet alleen voor het milieu. Het ‘adventure effect’, waarbij je enige uitdaging en onvoorspelbaarheid opzoekt, is goed voor onze mentale gezondheid en blijkt zelfs te helpen tegen burn-out, angsten en depressie. Bij een onderzoek naar het effect van outdooravontuur onder meer dan 500 vrouwen, zagen vrijwel alle respondenten een positief effect op hun mentale gezondheid: ze voelden zich gelukkiger, vrijer, tevredener en geïnspireerd, en kregen door avontuur meer veerkracht, positieve energie en zelfvertrouwen. In een maatschappij vol controle en comfort blijkt juist het tegenovergestelde ons gelukkiger te maken: het avontuur aangaan.

Tekst: Brigitte Ars Interviews: Roxanne Vis Fotografie: Getty Images, Shutterstock en Jonathan Andrew (portretten)